Raphaela Vogel – In festen Händen (2016)
Raphaela Vogel (Nürnberg (DL), 1988, woont en werkt in Berlijn) speelt zelf de hoofdrol in haar performance-based films die vaak onderdeel uitmaken van grote installaties. In de films maakt ze gebruik van geavanceerde montagetechnieken en de nieuwste digitale technologieën, scanners, actiecamera's en drones. Die techniek is geen middel tot een doel maar zelf onderwerp van het werk, dat de confrontatie tussen lichamelijkheid en technologie centraal stelt. Vogel speelt daarmee in op onze fascinatie voor machines en vrijwillige overgave aan de digitaal gecreëerde virtuele werkelijkheid van de huidige belevingsindustrie. Vogel maakt haar video’s met minicamera’s die aan drones zijn bevestigd. Hierdoor kan ze volledig zelfstandig filmen en tegelijkertijd zowel regisseur als acteur zijn. Ze verbeeldt tal van vrouwelijke rolmodellen en met de nadrukkelijke controle over de (vrouwelijke) zelfrepresentatie zet ze zich af tegen de nog steeds dominante mannelijke blik, die zowel in de dagelijkse wereld als in de kunst nog steeds dominant is.
De video’s gaan vergezeld van heavy metal soundtracks en worden geprojecteerd in multimediale installaties, die bestaan uit de meest uiteenlopende elementen, zoals metalen staven, touwen, gescheurde doeken, antiek ogende voorwerpen en verschillende dierlijke objecten. De materialen roepen associaties op met mythologie, dood, relikwieën, offers en occulte rituelen en ontvouwen een raadselachtige, obscure wereld.
Voor Hybrids toonde Vogel een recent werk, waarvoor de leeuw als poortwachter het uitgangspunt vormde. Maar in plaats van een trots en vreeswekkend dier, dat zijn rechterpoot op een bol heeft staan, een parel, symbool van voorspoed, macht en eeuwigheid, toonde Vogel twee bronzen leeuwen die tegen elkaar geplakt ondersteboven aan kettingen hingen, als geslachte runderen in een abattoir. De bollen zijn geen parels meer maar gevangene ballen, die met een ketting en ring aan de neuzen van de beesten bevestigd zijn. In plaats van trots gebrul klinkt er een melancholisch lied, Vogels zelf gezongen versie van Hurra, wir leben noch, een chanson uit 1983 van de Italiaanse protestzangeres Milva. In het lied spreekt de zangeres, geheel in de lijn van de vroege jaren ’80 crisis, een moedeloos persoon toe, mogelijk haar geliefde, mogelijk misschien ook de luisteraar. Zit niet zo bij de pakken neer, wees blij dat we er nog zijn. Vogel verplaatste het lied naar de huidige tijd van klimaatsverandering, oorlogen, vermeende heropleving van de Koude Oorlog, de voortschrijdende ongelijkheid tussen de seksen en rassen en andere maatschappelijke dreigingen. Met dit werk wees Vogel op het wankele evenwicht tussen de huidige machtsstructuren, terwijl ze tegelijkertijd alle dreiging relativeerde. Het beeld oogde vervaarlijk maar was ook een knipoog.