Henrique Oliveira - Pau-Caroço (2022)
Wie niet oplet, zou zomaar het werk Pau-Caroço missen, de sculptuur van Henrique Oliveira (1973, woont en werkt in São Paulo en Londen) die hoog bungelend aan een boomtak bijna opgaat in de omgeving. Oliveira is onder andere bekend van zijn installaties, waarin schilderkunst, architectuur en sculptuur samenkomen. Zo is een bekend werk van zijn hand de installatie Baitogogo in Palais de Tokyo in Parijs, dat bestaat uit geometrische, witte pijlers en staanders die de tentoonstellingszaal doorkruisen en in het midden van de ruimte overgaan in een grillige kluwen van takken. Veel van zijn uiteenlopende werken, waarvan hij sommige schaart onder categorieën als ‘immersives’ en ‘swellings’, zijn vaker bekleed met het voor Oliveira’s werk zo kenmerkende soort fineer van multiplex schrootjes, bij voorkeur gevonden op straat in São Paulo. Aan deze werken is niet af te leiden dat hierachter geregeld slechts een structuur van pvc-buizen schuilgaat: zo vakkundig, op soms schilderachtige wijze, vormt het overlappende en gebogen hout een geheel dat een ontzettende massa en stulpende kracht lijkt te bezitten die muren laat wijken, in organische vormen die de ene keer doen denken aan meanderende wortels en dan weer aan uitpuilende ingewanden.
Ook het ingetogen Pau-Caroço kan met zijn lobbige vorm in tweetal even doen denken aan een hybride lichaamsdeel, afkomstig uit een schemergebied tussen het planten en- dierenrijk. Of doet het door de steel toch denken aan zwellende vruchten die nog tot wasdom moeten komen? De ronde vormen gaan een intrigerende spanning aan met het verweerde oppervlak. Is hier toch iets in de kiem gesmoord en te drogen gehangen – en wat dan? Of tornt Oliveira met het werk aan onze ervaring van tijd en zijn het vruchten die nog steeds, heel traag, opzwellen op het onwaarneembare tempo van een boom.
Oliveira verklaart de titel als volgt: “De titel komt uit een serie werken die nieuwe boomsoorten simuleren. In het Portugees betekent het woord "pau" stok, maar het betekent ook boom als het wordt gevolgd door een ander woord. Het woord "caroço" betekent put. Pau-caroço zou een boomsoort zijn met een bolvormige formatie.”